Yaşayan Türkçe

Kesme İşaretinin Kullanıldığı Yerler


Oluşturulma Tarihi: 01.02.2021



  • Özel adlara getirilen iyelik, durum ve bildirme ekleri kesme işaretiyle ayrılır: 

 

Kurtuluş Savaşı’nı, Atatürk’üm, Türkiye’mizin, Yunus Emre’yi, Samanyolu’nda, Resmî Gazete’de, Eski Çağ’ın vb.

“Onun için Batı’da bunlara birer fonksiyon buluyorlar.” (Burhan Felek)

1919 senesi Mayıs’ının 19’uncu günü Samsun’a çıktım. (Atatürk)

 

Uyarı: Yer bildiren özel isimlerde kısaltmalı söyleyiş söz konusu olduğu zaman ekten önce kesme işareti kullanılır:

Hisar’dan, Boğaz’dan vb.

 

Uyarı: Belli bir kanun, tüzük, yönetmelik kastedildiğinde büyük harfle yazılan kanun, tüzük, yönetmelik sözlerinin ek alması durumunda kesme işareti kullanılır:

Bu Kanun’un 17. maddesinin c bendi...

Yukarıda adı geçen Yönetmelik’in 2’nci maddesine göre...

 

Uyarı: Özel adlar için yay ayraç içinde bir açıklama yapıldığında kesme işareti yay ayraçtan önce kullanılır: 

Yunus Emre’nin (1240?-1320), Yakup Kadri’nin (Karaosmanoğlu) vb.

 

Uyarı: Ek getirildiğinde Avrupa Birliği kesme işareti ile kullanılır:

Avrupa Birliği’ne üye ülkeler arasındaki müzakereler devam ediyor.

 

Uyarı: Sonunda 3. teklik kişi iyelik eki olan özel ada, bu ek dışında başka bir iyelik eki getirildiğinde kesme işareti konmaz:

Boğaz Köprümüzün güzelliği, Amik Ovamızın bitki örtüsü, Kuşadamızdaki liman vb.

 

Uyarı: Kurum, kuruluş, kurul, birleşim, oturum ve iş yeri adlarına gelen ekler kesmeyle ayrılmaz:

Türkiye Büyük Millet Meclisine, Türk Dil Kurumundan, Bakanlar Kurulunun vb.

 

Uyarı: Başbakanlık, Rektörlük vb. sözler ünlüyle başlayan bir ek aldıklarında Başbakanlığa, Rektörlüğe vb. şekillerde yazılır.

 

Uyarı: Özel adlara getirilen yapım ekleri, çokluk eki ve bunlardan sonra gelen diğer ekler kesmeyle ayrılmaz:

Türklük, Türkçe, Müslümanlık, Avrupalı, Aydınlı, Türklerin vb.

 

Uyarı: Sonunda p, ç, t, k ünsüzlerinden biri bulunan Ahmet, Çelik, Halit, Şahap; Bosna-Hersek; Kerkük, Sinop, Tokat, Zonguldak gibi özel adlara ünlüyle başlayan ek getirildiğinde kesme işaretine rağmen Ahmedi, Halidi, Şahabı; Bosna-Herseği; Kerküğü, Sinobu, Tokadı, Zonguldağı biçiminde son ses yumuşatılarak söylenir.

 

Uyarı: Özel adlar yerine kullanılan “o” zamiri cümle içinde büyük harfle yazılmaz ve kendisinden sonra gelen ekler kesme işaretiyle ayrıl­maz.

 

  • Kişi adlarından sonra gelen saygı ve unvan sözlerine getirilen ekleri ayırmak için konur:

 

Nihat Bey’e, Ayşe Hanım’dan, Mahmut Efendi’ye, Türk Dil Kurumu Başkanı’na vb.

 

  • Kısaltmalara getirilen ekleri ayırmak için konur:

 

TBMM’nin, TDK’nin, BM’de, ABD’de vb.

 

  • Sayılara getirilen ekleri ayırmak için konur:

 

1977’de, 4’üncü madde, 2’nci kat, 7,65’lik vb.

 

  • Belirli bir tarih bildiren ay ve gün adlarına gelen ekleri ayırmak için konur:

 

Başvurular 17 Aralık’a kadar sürecektir.

Yabancı Sözlere Karşılıklar Kılavuzu’nun veri tabanının genel ağda hizmete sunulduğu gün olan 12 Temmuz 2010 Pazartesi’nin TDK için önemi büyüktür.

 

  • Seslerin ölçü ve söyleyiş gereği düştüğünü göstermek için kullanılır:

 

Güzelliğin on par’etmez

Bu bendeki aşk olmasa (Âşık Veysel)

 

  • Bir ek veya harften sonra gelen ekleri ayırmak için konur:

 

A’dan z’ye her şeyi hesap etmiş.

Türkçede -lık’la yapılmış sözlere örnek verebilir misiniz?